Podstawę orzeczenia rozwodu przez sąd polski stanowi art. 3 ust. 1 lit b) Rozporządzenia Rady (WE) nr 2201/2003 z dnia 27 listopada 2003 r. dotyczące jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej, uchylające rozporządzenie (WE) nr 1347/2000, zgodnie z którym „w sprawach dotyczących rozwodu, separacji lub unieważnienia małżeństwa, właściwe są sądy Państwa Członkowskiego którego obywatelami są oboje małżonkowie”.

Jeśli zatem obydwoje małżonkowie mają obywatelstwo polskie, właściwy będzie sąd polski. Sprawy o rozwód rozpoznaje zawsze Sąd Okręgowy. W Polsce jest ich kilkanaście. Pytanie, do którego złożyć pozew, gdy małżonkowie nigdy nie mieszkali w Polsce?

W świetle art. 41 k.p.c. „powództwo ze stosunku małżeństwa wytacza się wyłącznie przed sąd, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym jeszcze ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu. Z braku takiej podstawy wyłącznie właściwy jest sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej, a jeżeli i tej podstawy nie ma – sąd miejsca zamieszkania powoda”.

Z przepisu wynika, że gdy strony nigdy nie mieszkały razem w Polsce np. poznały się w Anglii, tam zawarły ślub i mieszkały za granicą przez cały okres małżeństwa, to w takiej sytuacji właściwy jest sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej. Jeśli jednak strona pozwana nie mieszka w Polsce, właściwy jest sąd miejsca zamieszkania powoda. Pod warunkiem jednak, że powód mieszka w Polsce.

Czy aby spełnić kryterium „miejsca zamieszkania” w Polsce strona powodowa powinna być zameldowana w Polsce? Nie. Wystarczy zwykłe przebywanie w tym miejscu.

W razie jednak uznania przez sąd, że powód tylko „udaje”, że mieszka w Polsce, a tym samym stwierdzi, że na podstawie przepisów kodeksu nie można w świetle okoliczności sprawy ustalić właściwości miejscowej, sprawa nadal będzie rozstrzygana w Polsce, z tą różnicą, że Sąd Okręgowy do którego wpłynął pozew o rozwód wystąpi do Sądu Najwyższego o wyznaczenie Sądu Okręgowego jako sądu, przed który należy wytoczyć powództwo na podstawie art. 45 § 2 k.p.c.

Aby przyspieszyć procedurę, przed wniesieniem pozwu o rozwód, można najpierw wystąpić do Sądu Najwyższego z prośbą o wyznaczenie konkretnego Sądu Okręgowego jako właściwego do rozpoznania sprawy. W takim wniosku warto wskazać na okoliczności, które przemawiają za powierzeniem sprawy rozwodowej danemu Sądowi Okręgowemu m.in. względy celowościowe (strony wielokrotnie bywały razem w danej miejscowości, wszyscy albo większość świadków ma miejsce zamieszkania w tej okolicy, miejscowość jest znana stronom, etc.).

Kancelaria adwokacka KSJ Legal z sukcesem prowadzi sprawy z zakresu prawa rodzinnego, w tym te dotyczące rozwodu i separacji, także gdy jeden z małżonków albo dwoje przebywa za granicą. Doradzamy na każdym etapie postępowania, począwszy od sporządzenia opinii prawnej, aż do uzyskania prawomocnego rozstrzygnięcia przed sądem II instancji.

Adwokat Joanna Susło
KJS Legal Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu

Tel. 668-841-990

[email protected]

Adwokat – Wrocław – KJS Legal