Kodeks Pracy przewiduje, w jakich warunkach pracownik powinien mieć zawartą z pracodawcą umowę o pracę.

Zgodnie z art. 22. § 1 Kodeksu Pracy, przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Z powyższej definicji wynika, że umowa o pracę musi mieć następujące cechy:

1. być wykonywana pod kierownictwem i z podporządkowaniem pracodawcy (pracownik nie może sam decydować czym ma się zajmować w firmie, ale nie można tego mylić z samodzielnością pracownika w związku z pełnieniem przez niego funkcji kierowniczych),
2. być wykonywana w stałych ustalonych miejscach, czasie oraz w ustalony przez pracodawcę sposób (pracownik może pracować tylko w miejscach i godzinach wskazanych przez pracodawcę, np. nie ma prawa świadczyć pracy w charakterze „home office” jeśli pracodawca mu na to wyraźnie nie zezwoli),
3. być wykonana osobiście przez pracownika (to oznacza, że pracownik nie może posługiwać się zastępcami),
4. musi być odpłatna (pracownik nie może zrzec się całego lub części wynagrodzenia, np. wolontariat nigdy nie będzie umową o pracę),
5. zamierzony wynik pracy jest możliwy i dający się z góry przewidzieć (pracodawca musi wiedzieć czym zajmuje się pracownik, ponieważ sprawuje nad nim kontrolę. Przyjmuje się, że zlecona pracownikowi praca jest w tym znaczeniu niejako przewidywalna),
6. ryzyko gospodarcze za efekty pracy spoczywa po stronie pracodawcy (odpowiedzialność pracownika ograniczona jest regułami przewidzianymi w Kodeksie Pracy, co do zasady limitowana do wysokości 3-miesięcznego wynagrodzenia za pracę brutto).

Zatrudnienie w warunkach określonych powyżej jest zawsze zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej między stronami umowy. Nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną (np. umową zlecenia, o dzieło) przy zachowaniu warunków wykonywania pracy, określonych wyżej. Przed wystąpieniem do Sądu Pracy z żądaniem o ustalenie istnienia stosunku pracy, poznaj różnice między umową o pracę a umową zlecenia.

Adwokat Joanna Susło
KJS Legal Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu