Autor: kjslegal

Czym jest umowa o zrzeczenie się dziedziczenia?

Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia jest umową zawieraną pomiędzy przyszłym spadkodawcą (np. ojcem) a osobą należącą do kręgu jego spadkobierców ustawowych (np. synem) i ma za przedmiot przyszły spadek, który przypadłby zrzekającemu się (synowi) na podstawie ustawy tj. zasad ogólnych dziedziczenia.

Aktualne przepisy spadkowe nie przewidują możliwości zrzeczenia się spadku bądź udziału w nim na korzyść innego spadkobiercy. Spadkobierca może jedynie spadek przyjąć albo odrzucić i to wyłącznie w terminie 6 miesięcy od dnia dowiedzenia się o śmierci spadkodawcy. Jednostronne oświadczenie spadkobiercy o zrzeczeniu się dziedziczenia nie ma więc znaczenia prawnego.

Spadkobierca ustawowy może zrzec się dziedziczenia tylko w drodze dwustronnej umowy notarialnej, zawartej z przyszłym spadkodawcą. Taka umowa o zrzeczenie się dziedziczenia powinna zostać zawarta w formie aktu notarialnego. Niedopełnienie tego wymagania pociąga za sobą nieważność tej umowy.

Pytanie do adwokata: jakie są skutki podpisania umowy o zrzeczeniu się dziedziczenia? W razie braku regulacji tej kwestii przez strony w treści umowy – rozciągają się zarówno na zstępnych zrzekającego się żyjących w momencie zawierania umowy (np. wnuki), jak i na zstępnych, którzy urodzili się później (np. wnuki poczęte, nienarodzone, prawnuki).

Spadkobierca ustawowy, który zrzekł się dziedziczenia i jest traktowany, jakby nie dożył otwarcia spadku, nie nabędzie w żadnym przypadku prawa do zachowku.

Spadkodawca ma możliwość uchylenia skutków zawartej umowy o zrzeczenie się dziedziczenia w ten sposób, że sporządzi testament, w którym powoła do dziedziczenia osobę zrzekającą się. Takie powołanie jednak nie przywraca zrzekającemu się statusu spadkobiercy ustawowego i nie przywraca prawa do zachowku, a także nie daje uprawnień, które przysługują spadkobiercy ustawowemu.

Podsumowując, nasi adwokaci spadkowi zawsze wskazują, że spadkobierca ustawowy, który w umowie z przyszłym spadkodawcą zrzekł się dziedziczenia po nim, może dziedziczyć po tym spadkodawcy na podstawie sporządzonego przez niego testamentu. A zatem umowa o zrzeczenie się dziedziczenia nie wyklucza otrzymania spadku w drodze testamentu.

Adwokat Joanna Susło
KJS Legal Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu

Czy rodzic może żądać alimentów od swojego pełnoletniego dziecka?

W zakresie obowiązku alimentacyjnego dzieci względem rodziców, zobowiązanym w pierwszej kolejności jest żona ojca lub mąż matki lub małżonek rozwiedziony. Obowiązek jednego małżonka do dostarczania środków utrzymania drugiemu małżonkowi po rozwiązaniu lub unieważnieniu małżeństwa albo po orzeczeniu separacji wyprzedza obowiązek alimentacyjny innych krewnych – w tym dzieci – tego małżonka.

Z powyższego wynika, że jeśli rodzic ma żonę / męża albo jest rozwiedziony, ale nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i znajduje się w niedostatku lub jeśli jest rozwiedziony i nie jest winny rozkładu pożycia, a rozwód pociągnął za sobą istotne pogorszenie jego sytuacji materialnej (nie musi być w niedostatku) to w pierwszej kolejności obowiązkiem alimentacyjnym obciążany jest jego mąż / jej żona.

Dopiero zatem w sytuacji, gdy współmałżonkowie nie są w stanie wywiązać się z obowiązku alimentacyjnego, pełnoletnie dzieci mogą zostać obciążane obowiązkiem alimentacyjnym. W takiej sprawie rodzic lub jej adwokat musi wykazać, że znajduje się w niedostatku.

Ustawa nie definiuje pojęcia „niedostatek”. Uczynił to natomiast Sąd Najwyższy, który w jednym z wyroków wskazał, że za znajdujące się w niedostatku należy uważać osoby, które nie mogą własnymi siłami zaspokoić usprawiedliwionych potrzeb, nie posiadają własnych środków w postaci wynagrodzenia za pracę, emerytury czy renty ani też dochodów z własnego majątku (sygn. akt III CZP 91/86).

Stan niedostatku zachodzi zatem wtedy, gdy uprawniony nie ma żadnych albo wystarczających możliwości zarobkowych i majątkowych, a w rezultacie nie ma w ogóle lub nie ma dostatecznych środków do życia. Niedostatek zachodzi więc również wtedy gdy z dochodów lub zbycia przedmiotów majątkowych uprawniony może tylko częściowo pokryć niezbędne koszty utrzymania.

W orzecznictwie przyjęło się, że w niedostatku nie jest ten, kto jest zdolny do pracy, a jednak nie chce pracować. Często bowiem okazuje się, że rodzic jest zdrowy, zdolny do pracy, tyle że nie chce pracować. Rolą adwokata w takich sprawie jest udowodnienie, że taka osoba celowo nie próbuje zaleźć żadnej pracy, wręcz nie jest zainteresowana pracą, co uzasadnienia oddalenie pozwu rodzica o zasądzenie alimentów od dzieci.

Adwokat Joanna Susło
KJS Legal Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu

Wykonywanie pracy pomimo ustania umowy?

W praktyce nie brakuje przypadków, kiedy strony zawarły umowę o pracę na czas określony, ale po upływie tego czasu pracownik nadal świadczy pracę. W takiej sytuacji może nasunąć się pytanie, czy pracodawca ma obowiązek wypłaty wynagrodzenia, dodatku za nadgodziny i godziny nocne? Czy umowę o pracę można zawrzeć ustnie?

Na wyżej postawione pytania należy odpowiedzieć twierdząco. Uznaje się bowiem, że w omawianym przypadku strony umowy o pracę dorozumianie (tj. przez własne zachowanie – aktywność pracownika / akceptację pracodawcy) przedłużyły łącząca ich umowę. Należy również przyjąć, że strony zawarły drugą umowę na czas nieokreślony.

Warto pamiętać, że jeśli z łączącego strony stosunku nie wynika, czy umowa została zawarta na czas określony czy nieokreślony, to istnieje domniemanie na korzyść pracownika, że umowa została zawarta/ przedłużona na czas nieokreślony.

Zasadą jest, że nawiązanie stosunku pracy wymaga zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika. Warunkiem koniecznym uznania, że po rozwiązaniu się umowy terminowej doszło do nawiązania nowego stosunku pracy jest ustalenie, że pracodawca miał zamiar zatrudnić byłego pracownika na określonym stanowisku.

Wykonywanie przez byłego pracownika w ciągu kilku dni czynności pracowniczych bez wiedzy pracodawcy (który w tym czasie był np. na urlopie) nie świadczy o zgodnym zamiarze nawiązania umowy o pracę. Wynika to z tego, że Kodeks Pracy przewiduje cechy umowy o pracę, a jedną z nich jest podporządkowanie pracownika pracodawcy i działanie pod jego kierownictwem. Jeśli zatem pracownik świadczył pracę pomimo ustania umowy bez wiedzy pracodawcy np. w czasie jego dłuższej nieobecności w firmie, wówczas można by zarzucić pracownikowi, że działał samowolnie i na własne ryzyko.

Jeśli pracodawca nie chce uznać pracy wykonywanej przez pracownika jako przedłużenie umowy o pracę, pracownik może wnieść samodzielnie bądź za pośrednictwem adwokata do Sądu Pracy pozew o ustalenie istnienia stosunku pracy.

Adwokat Joanna Susło
KJS Legal Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu

Prawo Pracy – praktyczne porady

Znak towarowy – czym jest i jak go chronić?

Zgodnie z art. 120 ust. 1 ustawy Prawo własności przemysłowej (dalej: p.w.p.), znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które da się przedstawić w sposób graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa.

Na pierwszy plan tej definicji wysuwa się wyobrażenie w świadomości człowieka o związku danego oznaczenia z danym towarem. W istocie świadomość obiorców jest równie ważna, co materialny substrat samego znaku towarowego. Po wtóre, znakiem towarowym nie może być znak, którego nie da się graficznie przedstawić. Wymóg graficznej przedstawialności jest podyktowany tym, że zakres żądanej przez zgłaszającego ochrony musi zostać precyzyjnie określony już na etapie składnia zgłoszenia znaku towarowego do rejestracji. Brak graficznej przedstawialności stanowi bezwzględną przeszkodę rejestracji.

Znak towarowy zarejestrowany w Urzędzie Patentowym RP podlega ochronie czasowej na całym terytorium Polski tj. na terytorium rejestracji (zob. art. 153 p.w.p., por. ochrona terytorialna unijnego znaku towarowego w świetle art. 5 dyrektywy 2008/95/WE). Ochronie podlegają również znaki niezarejestrowane, ale używane w obrocie i powszechnie znane w granicach terytorium ich rozpoznawalności i podobieństw towarów (usług) przed niebezpieczeństwem wprowadzenia w błąd odbiorców.

Art. 296 ust. 2 p.w.p. precyzuje, na czym polega naruszenie prawa ochronnego na znak towarowy. Chodzi o bezprawne używanie w obrocie gospodarczym znaku identycznego do zarejestrowanego znaku towarowego w odniesieniu do identycznych towarów (pkt 1), znaku identycznego lub podobnego do zarejestrowanego znaku towarowego w odniesieniu do towarów identycznych lub podobnych, jeżeli zachodzi ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd, które obejmuje w szczególności ryzyko skojarzenia znaku ze znakiem towarowym zarejestrowanym (pkt 2), znaku identycznego lub podobnego do renomowanego znaku towarowego, zarejestrowanego w odniesieniu do jakichkolwiek towarów, jeżeli takie używanie może przynieść używającemu nienależną korzyść lub być szkodliwe dla odróżniającego charakteru bądź renomy znaku wcześniejszego (pkt 3).

Osoba, której prawo ochronne na znak towarowy zostało naruszone, lub osoba, której ustawa na to zezwala, może żądać od osoby, która naruszyła to prawo, zaniechania naruszania, wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, a w razie zawinionego naruszenia również naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych albo poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej opłacie licencyjnej albo innego stosownego wynagrodzenia, które w chwili ich dochodzenia byłyby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie ze znaku towarowego (art. 296 ust. 1 p.w.p.). Szkoda wyrządzona naruszeniem obejmuje poniesione straty oraz utracone zyski, a jej naprawienie powinno prowadzić do rekompensaty w majątku uprawionego w związku z zaistniałym naruszeniem.

Oprócz ochrony cywilno-prawnej, regulacja p.w.p. zawiera również przepisy karne. Zgodnie z art. 305 ust. 1 p.w.p. kto, w celu wprowadzenia do obrotu, oznacza towary podrobionym znakiem towarowym, zarejestrowanym znakiem towarowym, którego nie ma prawa używać lub dokonuje obrotu towarami oznaczonymi takimi znakami, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca przestępstwa określonego w ust. 1 podlega grzywnie (ust. 2 – typ uprzywilejowany). Jeżeli sprawca uczynił sobie z popełnienia przestępstwa określonego w ust. 1 stałe źródło dochodu albo dopuszcza się tego przestępstwa w stosunku do towaru o znacznej wartości, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5 (ust. 3 – typ kwalifikowany). Występek opisany w tym przepisie polega zawsze na działaniu (oznaczenie lub wprowadzenie do obrotu).

Adwokat Joanna Susło
KJS Legal Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu

Na czym polega postępowanie o dział spadku?

W postępowaniu o dział spadku tzw. postępowaniu działowym, Sąd ustala skład i wartość spadku ulegającego podziałowi. Nie zwalnia to jednak stron ani ich pełnomocników, w tym adwokata, od wskazania wartości spadku we wniosku wszczynającym postępowanie.

Jeśli nie uiścimy opłaty od wniosku o dział spadku, to Sąd zwróci nam ten wniosek.

Jakie są elementy wniosku o dział spadku? Przede wszystkim należy wnosić o ustalenie, jakie przedmioty wchodzą w skład spadku po zmarłym. Wymaga się również, aby te przedmioty dokładnie opisać:

  1. w przypadku nieruchomości należy opisać ją tak jak to wynika z ksiąg wieczystych,
  2. w przypadku samochodu wystarczy rocznik i nr rejestracyjny oraz kserokopia dowodu rejestracyjnego,
  3. dla wszelkich innych ruchomości wymaga się szczegółowego opisu, aby orzeczenie Sądu było wykonalne.

Kolejny element wniosku o dział spadku, to wskazanie sposobu przyznania składników wraz z propozycją spłat (dopłat) tj. propozycji podziału wraz z prośbą np. o rozłożenie na raty, wydanie poszczególnych składników, zobowiązanie do eksmisji z lokalu. Z uwagi na stopień skomplikowania sprawy o dział spadku, warto zastanowić się nad udziałem w sprawie profesjonalnego pełnomocnika – adwokata, tym bardziej że osobisty udział w rozprawie spadkobierców nie jest obowiązkowy.

Nadto, w postępowaniu działowym Sąd rozstrzyga także o wzajemnych roszczeniach pomiędzy współspadkobiercami z tytułu posiadania poszczególnych przedmiotów spadkowych, pobranych pożytków i innych przychodów ze spadku, poczynionych na spadek nakładów, a także poniesionych kosztów pogrzebu, ale pod warunkiem, że zostały pokryte, ponieważ Sąd zajmuje się tylko długami spłaconymi.

Adwokat Joanna Susło
KJS Legal Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu

Jaka płaca za godziny nocne?

Pracownikowi wykonującemu pracę w porze nocnej przysługuje dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w porze nocnej w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę. Stawka godzinowa jest różna dla każdego miesiąca i roku.

Tytułem przykładu, w lipcu 2017 r. dodatek do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej wynosił: 2,38 zł. Jeśli zatem pracownik w tym miesiącu przepracował 24 godziny nocne, to przysługuje mu dodatek w wysokości 57,12 zł (2,38 zł x 24h = 57,12 zł).

Wymiar czasu pracy, inaczej zatrudnienie na pełen etat, 1/2 bądź 1/8 etatu nie ma wpływu na wysokość dodatku. Jeśli jednak pracownik przepracował np. tylko pół godziny w porze nocnej, to dodatek trzeba ustalić proporcjonalnie.

Sprawę o zapłatę wynagrodzenia za pracę w godzinach nocnych można połączyć ze sprawą o ustalenie istnienia stosunku pracy, w szczególności gdy umowa o pracę została zawarta w formie ustnej, a także sprawą o zapłatę wynagrodzenia za godziny nadliczbowe. Aby żądać ustalenia istnienia stosunku pracy, pracownik będzie musiał udowodnić, że wykonywał pracę oraz, że wykonywana praca miała cechy umowy o pracę. Zachęcamy, aby najpierw poznać różnice między umową o pracę a umową zlecenia, o których pisaliśmy w jednym z naszych artykułów.

Sprawa o zapłatę zaległego dodatku za godziny nocne jest dla pracownika bezpłatna (brak wpisu sądowego na start), jeśli wartość dochodzonych świadczeń nie przekracza 50 tysięcy złotych brutto.

Powództwo w takiej sprawie może być wytoczone wedle wyboru pracownika:

– przed sąd, w którego okręgu praca jest, była lub miała być wykonywana, albo

– przed sąd, w którego okręgu znajduje się zakład pracy albo siedziba pracodawcy.

Adwokat Joanna Susło
KJS Legal Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu

Wina w sprawie o rozwód

Istotnym zagadnieniem, którym może – lecz nie musi – zajmować się Sąd rodzinny w sprawach o rozwód jest kwestia winy.

Istnieją cztery możliwe rozstrzygnięcia w sprawie o rozwód dotyczące winy:

  1. wyłączna wina jednego z małżonków,
  2. wspólna winy obydwu stron,
  3. rozwiązanie małżeństwa z ustaleniem, że żaden z małżonków nie ponosi winy w rozkładzie małżeństwa (np. choroba psychiczna jednego z małżonków),
  4. rozwiązanie małżeństwa bez orzekania o winie tzw. rozwód z zaniechaniem orzekania o winie (na zgodny wniosek małżonków).

Jakie skutki ma orzeczenie o winie? Bardzo istotne, dlatego warto zastanowić się nad udziałem adwokata w postępowaniu rozwodowym, w szczególności w sprawach gdzie istnieje konflikt między małżonkami i druga strona także korzysta z pomocy adwokata lub radcy prawnego. Wynika to z tego, że ten małżonek, który jest winny rozkładowi pożycia, będzie zobowiązany płacić drugiemu alimenty, nawet jeśli ten drugi nie znajduje się w niedostatku.

Klienci często pytają naszych adwokatów: czy wina na wpływ na podział majątku? Generalnie nie ma wpływu, ale w pozwie należy o tym napisać, może to być w szczególności uzasadnione wtedy, gdy winna strona np. jest uzależniona od alkoholu i przeniewierzy majątek wspólny. Nasi adwokaci prowadzili sprawy, kiedy taka sytuacja była podstawą do ustanowienia nierównych udziałów w majątku wspólnym.

Kolejne pytanie kierowane do adwokata rozwodowego to: czym różni się rozwód z zaniechaniem o orzekania o winie od tego, że żaden z małżonków nie ponosi winy? W pierwszej sytuacji, inicjatywa wychodzi od stron, a Sąd nie zajmuje się kwestią winy (albo tylko w stopniu nieznacznym). W drugim przypadku, Sąd dochodzi do takiego wniosku po przeprowadzeniu postępowania dowodowego w tym zakresie.

Adwokat Joanna Susło
KJS Legal Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu

Jaka płaca za nadgodziny?

Za pracę w godzinach nadliczbowych, oprócz normalnego wynagrodzenia, przysługuje pracownikowi dodatek w wysokości:

– 100% wynagrodzenia – za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w nocy, w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,

– 100% wynagrodzenia – za każdą godzinę pracy nadliczbowej z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym,

– 50 % wynagrodzenia – za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w każdym innym dniu niż określony powyżej.

Sprawę o zapłatę wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych można połączyć ze sprawą o ustalenie istnienia stosunku pracy, w szczególności gdy umowa o pracę została zawarta w formie ustnej, a także sprawą o zapłatę wynagrodzenia za godziny nocne. Aby żądać ustalenia istnienia stosunku pracy, pracownik będzie musiał udowodnić, że wykonywał pracę oraz, że wykonywana praca miała cechy umowy o pracę. Przed wniesieniem pozwu warto dowiedzieć się, jakie są różnice między umową o pracę a umową zlecenia.

Sprawa o zapłatę wynagrodzenia za godziny nadliczbowe jest dla pracownika bezpłatna (brak wpisu sądowego na start), jeśli wartość dochodzonych świadczeń nie przekracza 50 tysięcy złotych brutto.

Powództwo w takiej sprawie może być wytoczone wedle wyboru pracownika

– przed sąd, w którego okręgu praca jest, była lub miała być wykonywana, albo

– przed sąd, w którego okręgu znajduje się zakład pracy albo siedziba pracodawcy.

Roszczenia przeciwko pracodawcy o zapłatę zaległego wynagrodzenia za godziny nadliczbowe i godziny nocne można dochodzić w ciągu 3 lat odkąd stały się wymagalne. Dla przykładu, jeśli wynagrodzenie miało być płatne z dołu do 10 każdego miesiąca, to wynagrodzenie za styczeń 2017 r. przedawni się 11 lutego 2020 r. Oznacza to, że 10 lutego 2020 r. będzie ostatnim dniem na wniesienie pozwu do Sądu Pracy.

Adwokat Joanna Susło
KJS Legal Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu

Umowa dożywocia a zachowek?

W języku potocznym, umowa dożywocia niekiedy utożsamiana jest z umową darowizny. Są to jednak dwie różne umowy, które wywołują inne skutki prawne w zakresie ewentualnego roszczenia o zachowek.

O ile umowa darowizny nie wyklucza roszczenia o zachowek, o tyle umowa dożywocia już tak. Z czego to wynika? Czym zatem jest umowa dożywocia?

Umowa dożywocia to odpłatna umowa dwustronnie zobowiązująca. W zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązuje się względem zbywcy (przyszłego spadkodawcy) do zapewnienia mu dożywotniego utrzymania. Odpłatność tej umowy wyraża się w tym, że świadczenie jednej strony umowy znajduje swój odpowiednik w świadczeniu drugiej strony. W przypadku umowy o dożywocie zbywca nieruchomości uzyskuje określone świadczenie, którego istota – najogólniej rzecz biorąc – sprowadza się do zaspokojenia jego potrzeb życiowych w taki sposób, aby nie musiał on przyczyniać się do zdobywania środków na zaspokojenie niezbędnych wymagań życiowych.

W konsekwencji – z uwagi na odpłatność umowy dożywocia (w przeciwieństwie do umowy darowizny) – wartości nieruchomości przeniesionej przez spadkodawcę na nabywcę w zamian za dożywotnie utrzymanie nie dolicza się do substratu zachowku. Oznacza to, że zstępnemu, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy nie przysługuje roszczenie o zachowek przeciwko osobie, która uzyskała nieruchomość w ramach umowy dożywocia.

Warto pamiętać, że o umowie nie świadczy jej nazwa. W razie wątpliwości co do charakteru umowy, pożądane jest skonsultowanie się z adwokatem, który zdiagnozuje, czy dana umowa jest umową darowizny czy umową dożywocia.

Adwokat Joanna Susło
KJS Legal Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu

Umowa dożywocia

Nasi Klienci często zadają nam pytanie – jak przekazać nieruchomość z rodziców na dziecko? Jednym z takich rozwiązań jest zawarcie umowy dożywocia, która chroni darczyńców (np. rodziców), a także obdarowanego (np. syna) przed ewentualnym roszczeniem o zachowek.

Pytanie do adwokata – w jaki sposób umowa dożywocia chroni darczyńców? Obdarowany (np. syn) z tytułu umowy dożywocia zobowiązany jest względem darczyńcy bądź darczyńców (np. rodziców), w szczególności do:

  1. dostarczania rodzicom wody i wyżywienia, w tym codziennego zapewniania ciepłych posiłków,
  2. dostarczania rodzicom ubrania,
  3. prasowania odzieży i jej prania,
  4. sprzątania gospodarstwa,
  5. zapewniania we wspólnym gospodarstwie na własny koszt światła i opału,
  6. ponoszenia wszelkich kosztów związanych z utrzymaniem gospodarstwa, a w tym kosztów wody, gazu, energii, ogrzewania,
  7. remontowania gospodarstwa, aby jego stan nie uległ pogorszeniu,
  8. służenia rodzicom w ich codziennych potrzebach,
  9. pielęgnowania rodziców w chorobie, a w tym zawożenia na konsultacje do lekarza i szpitala,
  10. zakupu chorym rodzicom leków i środków sanitarnych, w zależności od ich potrzeb i zaleceń lekarza,
  11. sprawienia rodzicom pogrzebu na własny koszt.

W razie naruszenia przez obdarowanego (np. syna) obowiązków, które zobowiązał się wypełnić względem darczyńców (np. rodziców) w zamian za przepisanie na niego gospodarstwa, możliwe jest:

  1. rozwiązanie przez Sąd umowy darowizny z obowiązkiem natychmiastowego zwrotu własności gospodarstwa na rzecz rodziców,
  2. zamiany przez Sąd umowy dożywocia na co miesięczną rentę w wysokości nie mniejszej niż 1200 zł płatnej przez obradowanego na rzecz darczyńców (np. syna na rzecz rodziców).

Sąd może rozwiązać umowę dożywocia bez względu na czas, jaki upłynął od jej zawarcia. Wystarczy, że między obdarowanym synem a rodzicami są złe stosunki. Dla zamiany umowy dożywocia na rentę albo jej rozwiązania obojętne są przyczyny konfliktu i to, która strona zawiniła, wystarczy ustalenie, że umowa dożywocia nie jest wykonywana przez syna. Krzywdzenie dożywotników (rodziców), rażąca niewdzięczność obdarowanego syna, negatywne nastawienie syna do rodziców i nie wykonywanie wyżej wskazanych obowiązków, należy uznać za uzasadnioną przyczynę rozwiązania umowy dożywocia.

W przypadku rozwiązania umowy dożywocia, dożywotnicy (rodzice) mogą domagać się od obdarowanego (syna) przekazania wszystkich zaległych świadczeń, które nie były im dostarczone, a w tym poniesionych kosztów jedzenia, leków, opału i innych.

Na marginesie wskazać należy, że krzywdzenie dożywotnika (rodzica) wypełnia znamiona przestępstwa znęcania się, które podlega karze pozbawienia wolności do lat 5.

Podstawa prawna:

  1. Art. 908 Kodeksu cywilnego,
  2. Art. 913 Kodeksu cywilnego,
  3. Art. 207 Kodeksu karnego.

Adwokat Joanna Susło
KJS Legal Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu