Zgodnie z art. 120 ust. 1 ustawy Prawo własności przemysłowej (dalej: p.w.p.), znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które da się przedstawić w sposób graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa.

Na pierwszy plan tej definicji wysuwa się wyobrażenie w świadomości człowieka o związku danego oznaczenia z danym towarem. W istocie świadomość obiorców jest równie ważna, co materialny substrat samego znaku towarowego. Po wtóre, znakiem towarowym nie może być znak, którego nie da się graficznie przedstawić. Wymóg graficznej przedstawialności jest podyktowany tym, że zakres żądanej przez zgłaszającego ochrony musi zostać precyzyjnie określony już na etapie składnia zgłoszenia znaku towarowego do rejestracji. Brak graficznej przedstawialności stanowi bezwzględną przeszkodę rejestracji.

Znak towarowy zarejestrowany w Urzędzie Patentowym RP podlega ochronie czasowej na całym terytorium Polski tj. na terytorium rejestracji (zob. art. 153 p.w.p., por. ochrona terytorialna unijnego znaku towarowego w świetle art. 5 dyrektywy 2008/95/WE). Ochronie podlegają również znaki niezarejestrowane, ale używane w obrocie i powszechnie znane w granicach terytorium ich rozpoznawalności i podobieństw towarów (usług) przed niebezpieczeństwem wprowadzenia w błąd odbiorców.

Art. 296 ust. 2 p.w.p. precyzuje, na czym polega naruszenie prawa ochronnego na znak towarowy. Chodzi o bezprawne używanie w obrocie gospodarczym znaku identycznego do zarejestrowanego znaku towarowego w odniesieniu do identycznych towarów (pkt 1), znaku identycznego lub podobnego do zarejestrowanego znaku towarowego w odniesieniu do towarów identycznych lub podobnych, jeżeli zachodzi ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd, które obejmuje w szczególności ryzyko skojarzenia znaku ze znakiem towarowym zarejestrowanym (pkt 2), znaku identycznego lub podobnego do renomowanego znaku towarowego, zarejestrowanego w odniesieniu do jakichkolwiek towarów, jeżeli takie używanie może przynieść używającemu nienależną korzyść lub być szkodliwe dla odróżniającego charakteru bądź renomy znaku wcześniejszego (pkt 3).

Osoba, której prawo ochronne na znak towarowy zostało naruszone, lub osoba, której ustawa na to zezwala, może żądać od osoby, która naruszyła to prawo, zaniechania naruszania, wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, a w razie zawinionego naruszenia również naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych albo poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej opłacie licencyjnej albo innego stosownego wynagrodzenia, które w chwili ich dochodzenia byłyby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie ze znaku towarowego (art. 296 ust. 1 p.w.p.). Szkoda wyrządzona naruszeniem obejmuje poniesione straty oraz utracone zyski, a jej naprawienie powinno prowadzić do rekompensaty w majątku uprawionego w związku z zaistniałym naruszeniem.

Oprócz ochrony cywilno-prawnej, regulacja p.w.p. zawiera również przepisy karne. Zgodnie z art. 305 ust. 1 p.w.p. kto, w celu wprowadzenia do obrotu, oznacza towary podrobionym znakiem towarowym, zarejestrowanym znakiem towarowym, którego nie ma prawa używać lub dokonuje obrotu towarami oznaczonymi takimi znakami, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca przestępstwa określonego w ust. 1 podlega grzywnie (ust. 2 – typ uprzywilejowany). Jeżeli sprawca uczynił sobie z popełnienia przestępstwa określonego w ust. 1 stałe źródło dochodu albo dopuszcza się tego przestępstwa w stosunku do towaru o znacznej wartości, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5 (ust. 3 – typ kwalifikowany). Występek opisany w tym przepisie polega zawsze na działaniu (oznaczenie lub wprowadzenie do obrotu).

Adwokat Joanna Susło
KJS Legal Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu