Wykonywanie pracy pomimo ustania umowy?

W praktyce nie brakuje przypadków, kiedy strony zawarły umowę o pracę na czas określony, ale po upływie tego czasu pracownik nadal świadczy pracę. W takiej sytuacji może nasunąć się pytanie, czy pracodawca ma obowiązek wypłaty wynagrodzenia, dodatku za nadgodziny i godziny nocne? Czy umowę o pracę można zawrzeć ustnie?

Na wyżej postawione pytania należy odpowiedzieć twierdząco. Uznaje się bowiem, że w omawianym przypadku strony umowy o pracę dorozumianie (tj. przez własne zachowanie – aktywność pracownika / akceptację pracodawcy) przedłużyły łącząca ich umowę. Należy również przyjąć, że strony zawarły drugą umowę na czas nieokreślony.

Warto pamiętać, że jeśli z łączącego strony stosunku nie wynika, czy umowa została zawarta na czas określony czy nieokreślony, to istnieje domniemanie na korzyść pracownika, że umowa została zawarta/ przedłużona na czas nieokreślony.

Zasadą jest, że nawiązanie stosunku pracy wymaga zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika. Warunkiem koniecznym uznania, że po rozwiązaniu się umowy terminowej doszło do nawiązania nowego stosunku pracy jest ustalenie, że pracodawca miał zamiar zatrudnić byłego pracownika na określonym stanowisku.

Wykonywanie przez byłego pracownika w ciągu kilku dni czynności pracowniczych bez wiedzy pracodawcy (który w tym czasie był np. na urlopie) nie świadczy o zgodnym zamiarze nawiązania umowy o pracę. Wynika to z tego, że Kodeks Pracy przewiduje cechy umowy o pracę, a jedną z nich jest podporządkowanie pracownika pracodawcy i działanie pod jego kierownictwem. Jeśli zatem pracownik świadczył pracę pomimo ustania umowy bez wiedzy pracodawcy np. w czasie jego dłuższej nieobecności w firmie, wówczas można by zarzucić pracownikowi, że działał samowolnie i na własne ryzyko.

Jeśli pracodawca nie chce uznać pracy wykonywanej przez pracownika jako przedłużenie umowy o pracę, pracownik może wnieść samodzielnie bądź za pośrednictwem adwokata do Sądu Pracy pozew o ustalenie istnienia stosunku pracy.

Adwokat Joanna Susło
KJS Legal Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu

Prawo Pracy – praktyczne porady

Czy umowę o pracę można zawrzeć ustnie?

Kodeks Pracy przewiduje, że zasadą jest zawieranie umowy o pracę na piśmie. Nie oznacza to jednak, że umowa o pracę zawarta w innej formie – np. ustnie, przez fax, e-mail albo SMS jest nieważna. Taka umowa będzie ważna pod warunkiem, że określa rodzaj pracy oraz wynagrodzenie odpowiadającego tej pracy. Zawarcie tych dwóch elementów w treści umowy – bez względu na jej formę – wystarczy, aby skutecznie zawrzeć umowę o pracę.

Jeśli umowa o pracę nie została zawarta na piśmie, to w takiej sytuacji pracodawca powinien, najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika, potwierdzić pracownikowi na piśmie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków.

Jeśli pracodawca nie chce potwierdzić pisemnie ustaleń stron, pracownik może zgłosić sprawę do Państwowej Inspekcji Pracy. Nie potwierdzenie na piśmie zawartej z pracownikiem umowy o pracę jest wykroczeniem, za które pracodawca podlega karze grzywny od 1 000 zł do 30 000 zł.

Pracownik może również wystąpić do Sądu Pracy z powództwem o ustalenie istnienia stosunku pracy. Aby jednak żądać ustalenia istnienia stosunku pracy, pracownik będzie musiał udowodnić, że wykonywał pracę oraz, że wykonywana praca miała cechy umowy o pracę. Dodatkowo, pracownik będzie musiał przedstawić w Sądzie Pracy dowody na poparcie swojego stanowiska.

Bez względu na powyższe, warto wiedzieć, że w świetle Kodeksu Pracy stosunek pracy nawiązuje się w terminie określonym w umowie jako dzień rozpoczęcia pracy, a jeżeli terminu tego nie określono – w dniu zawarcia umowy.

Nadto, pracodawca nie może uchylać od zapłaty wynagrodzenia pracownikowi, powołując się na to, że umowa nie została zawarta w formie pisemnej. Jeśli pomimo polubownego wezwania do zapłaty, pracodawca nie chce uregulować należności, pracownik może złożyć w Sądzie Pracy pozew o zapłatę wynagrodzenia zasadniczego brutto, dodatku za nadgodziny, godziny nocne i inne zaległe świadczenia.

Adwokat Joanna Susło
KJS Legal Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu