Czynności porządkowe i pakowanie – umowa zlecenia czy dzieło?

W judykaturze panuje zgodność co do tego, że koszenie i grabienie (generalnie czynności porządkowe) wymagają zawarcia umowy zlecenia a nie umowy o dzieło.

W wyroku z dnia 17 lipca 2014 r. (sygn. akt III AUa 1181/13), Sąd Apelacyjny w Szczecinie wskazał jednakże, że w sytuacji, gdy czynności pielęgnacyjne przycinki drzew i krzewów wykonywane są raz do roku, a nawet raz na dwa lata, obejmując roślinność porastającą jedynie na posesji płatnika, a musiały być wykonane przez osobę mającą odpowiednią wiedzę ogrodniczą i wreszcie dawały efekt końcowy w postaci uporządkowania roślinności pod względem estetycznym i ogrodniczym, to mogą być zrealizowane w ramach wykonania dzieła a nie zlecenia.

W zakresie natomiast pakowania towarów to przyjmuje się, że prawidłowe jest zaklasyfikowanie tego typu czynności jako umowy zlecenia. Wprowadzanie dodatkowych klauzul, że pakowanie towarów jest wykonywane przez krótki okres czasu. bądź wskazanie określonego sposób pakowania nie zmieni faktu, że jest to nadal umowa zlecenia.

Zobowiązaniu się jedynie do starannego przeprowadzenia wszystkich (powtarzalnych) czynności, niezbędnych do wykonania pakowania elementów stalowych nie można przypisać cech (essentialia negotii) umowy o dzieło, gdyż nie zobowiązywała ona do dokonania ściśle określonego wytworu – dzieła i doprowadzenia do konkretnego rezultatu. Tym samym pracownik ów z tytułu wykonania przedmiotowej umowy podlega obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego. Zobowiązanie dotyczy wszak pakowania ogórków do słoików, co w świetle zawartej umowy – jak już zostało zaznaczone – należy kwalifikować w kategoriach świadczenia usług. Zarówno przedmiot umowy, jej treść, jak i cel, nie powodują wątpliwości, gdyż zainteresowana przyjęła na siebie obowiązek wykonania określonych czynności składających się na proces pakowania ogórków do słoików (tak: wyrok Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie z dnia 8 kwietnia 2014 r., VI SA/Wa 3553/13).

Wynika to z tego, że celem nie było osiągnięcie określonego rezultatu ale wykonywanie czynności, przy zachowaniu należytej staranności, nadto dzieło nie zostało zindywidualizowane i wyodrębnione. Taka sama sytuacja tyczy się umów w zakresie przygotowaniu zestawów promocyjnych (np. kosmetyków).

Co prawda przez wykonanie powyższych umów osiągano pewien rezultat, jednak nie jest to rezultat z umowy o dzieło, który musi zawierać w sobie szczególne elementy, być niepowtarzalny i wykonany przez osobę posiadającą specyficzne umiejętności. W wypadku umowy o dzieło niezbędne jest, aby starania przyjmującego zamówienie doprowadziły w przyszłości do konkretnego, indywidualnie oznaczonego rezultatu jako koniecznego do osiągnięcia.

Adwokat Joanna Susło
KJS Legal Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu

Jakie są różnice między umową o pracę a umową zlecenia?

Zgodnie z Kodeksem Pracy, pracodawca nie może narzucać pracownikowi zawarcia umowy cywilnoprawnej (np. umowy zlecenia, umowy o dzieło, umowy o współpracę) w sytuacji gdy praca wykonywana przez pracownika ma ustalone w Kodeksie Pracy cechy umowy o pracę.

Głównymi różnicami między umową zlecenia a umową o pracę jest to, że:

  1. zleceniobiorca nie musi się podporządkowywać zleceniodawcy, z kolei pracownik musi wykonywać wszelkie polecenia pracodawcy,
  2. zleceniobiorca nie wykonuje pracy pod kierownictwem zleceniodawcy, a pracownik musi wykonywać pracę w określonym miejscu, przedziale czasowym i w określony sposób,
  3. świadczenie zleceniobiorcy może być nieodpłatne, natomiast umowa o pracę zawsze jest odpłatna (pracownik nie może zrzec się wynagrodzenia w całości ani części),
  4. zlecenie dotyczy określonej lub określonych czynności, w przeciwieństwie do umowy o pracę, na podstawie której pracownik świadczy pracę w sposób stały i powtarzający,
  5. w zleceniu często występuje brak pewnej stałości, ciągłości, co jest charakterystyczne dla umowy o pracę,
  6. zleceniobiorca ma możliwość posłużenia się podwykonawcą, natomiast pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę musi wykonywać wszystkie czynności zawsze osobiście i nie może korzystać z pomocy zastępców.

Jeśli zawarta z pracownikiem umowa ma charakter mieszany tzn. ma zarówno cechy umowy o pracę jak i umowy cywilnoprawnej, wówczas należy zbadać, które elementy przeważają. Warto pamiętać, że sama nazwa umowy nie ma znaczenia dla ustalenia właściwości łączącego strony stosunku prawnego.

Adwokat Joanna Susło
KJS Legal Kancelaria Adwokacka we Wrocławiu